Prorectorat
Furmaziun
«Il sabi è quel che na sa lascha betg engianar da la stabilitad apparenta e che prevesa ultra da quai la direcziun che la midada vegn a prender sco emprim.»
– Arthur Schopenhauer
Entant che l’onn 2023 è stà sut l’ensaina dal creschament quai che pertutga il dumber da studentas e students ed ha surpassà per l’emprima giada il cunfin da 500, è l’onn da rapport stà sut l’ensaina da la stabilitad, però a medem temp era sut l’ensaina da la midada quai che pertutga la repartiziun dal persunal en il prorectorat furmaziun.
Quai va a prà cun il citat survart dal filosof Arthur Schopenhauer ch’accentuescha l’impurtanza da visiuns e dal pensar critic, en spezial en situaziuns che paran a prima vista stabilas ed invariablas, schebain ch’ellas èn davosvart gia caracterisadas da midadas.
Suenter las vacanzas da stad han 519 studentas e students dals studis da bachelor e da master cumenzà il nov semester a la SAP dal Grischun. 476 studentas e students èn immatriculads per ils studis da bachelor, da quels han 145 cumenzà il studi. 116 studentas e students han cumenzà il studi Scola primara (1.–6.) e 29 il studi Scolina e scola primara (1.–2.). En la cumparegliaziun da plirs onns resta la repartiziun da las linguas stabila, cun 107 studentas e students da lingua tudestga, 13 studentas e students da lingua rumantscha e cun 25 studentas e students da lingua taliana. En ils studis da master han 15 studentas e students cumenzà lur studi sco persuna d’instrucziun dal Stgalim secundar I sco era sco persuna d’instrucziun dal Stgalim secundar I e scolas da maturitad. En tut 43 studentas e students èn inscrits per il studi da master consecutiv ch’è vegnì introducì avant dus onns.
Cunzunt las midadas dal persunal han caracterisà il prorectorat furmaziun. Il cumenzament d’avust ha Carol Vladani cumenzà sia plazza sco nov manader dal studi Scola primara. El daventa uschia il successur da René Reinhardt che ha vulì turnar en l’instrucziun. Grazia a la lunga experientscha da René Reinhardt en questa funcziun, è il temp transitoric vegnì organisà da maniera empermettenta. Carol Vladani vegn a guardar era vinavant per stabilitad, ensemen cun la segunda manadra dal studi Scola primara, dr. Franca Caspani sco era cun il manader dal studi Stgalim secundar, Thomas Willi, senza negliger ils svilups necessaris.
Ina midada impurtanta hai era dà en la furmaziun da la pratica professiunala, nua che Alessandra Savino ha surpiglià il 1. da november sco manadra da partiziun. Il prorectorat furmaziun ha blera fortuna che ses antecessur Men Gustin po dar vinavant sia savida e sia preziusa rait da contacts en la fasa transitorica.
Per la stabilitad tras flexibilitad procuran era las ulteriuras collavuraturas ed ils ulteriurs collavuraturs dal stab da prorectorat incl. il secretariat sco era las quatter persunas responsablas per ils differents champs che prestan ina lavur excellenta.
Il tema central dal prorectorat furmaziun èn ils differents studis che duain garantir ina scolaziun optimala per las studentas ed ils students. Per l’emprima giada ha cumenzà durant la segunda mesadad da l’onn da rapport, numnadamain a partir dal semester d’atun 24, il nov plan da studi per tut ils trais onns da studi e per tut las scolaziuns.
Contribuir a la stabilitad duai en avegnir era daylight, la nova software per l’administraziun ch’è vegnida implementada durant l’onn da rapport. Questa investiziun duai permetter en l’avegnir da reproducir e d’automatisar da maniera simpla tut ils process en connex cun l’organisaziun, l’administraziun e la commerzialisaziun da nossas purschidas da la furmaziun e da la furmaziun cuntinuada. Tut quai cun la savida che la vaira sabientscha è quella, da betg mo vesair la pussaivladad da la midada, mabain era da prevair en tge direcziun che quella midada duai ir.
Il prorectur furmaziun d’enfin ussa, dr. Reto Givel-Bernhard ha cumenzà sia nova funcziun sco rectur il 1. da november. Dr. Franca Caspani maina ad interim il prorectorat furmaziun dal november 2024 fin il schaner 2025. Il 1. da favrer 2025 surpiglia lura dr. Letizia A. Ineichen la funcziun sco prorectura furmaziun.
Champ
Scienzas d’educaziun
L’onn dal rapport è stà cumplettamain sut l’ensaina dal svilup da la furmaziun da las persunas d’instrucziun. In eveniment central èn stads ils dis communabels da perfecziunament il zercladur davart l’avegnir da l’emprender e la concepziun d’ina nova cultura d’emprender. En il focus èn stads settings d’emprender averts e persunalisads e l’orientaziun al svilup sco idea directiva. Ils resultats da quels dis che servan sco basa per il plan da studi 22 e per ses svilup èn gia vegnids realisads durant il semester d’atun e vegnan manads vinavant l’onn 2025 a chaschun da la proxima furmaziun supplementara.
L’implementaziun dal plan d’instrucziun 22 è era stada quest onn in punct central. Entant ch’ils moduls per il 3. onn da studi cun l’accent sin l’introducziun professiunala èn anc en la planisaziun, èn ils moduls per l’emprim onn da studi cun la basa pedagogic-didactica gia vegnids experimentads e repassads per l’emprima giada sin la basa dals resultats da l’evaluaziun.
Ultra dal studi da bachelor s’engaschan las docentas ed ils docents dal champ scienzas d’educaziun (SE) adina dapli en ulteriurs studis. En il master Pedagogia curativa da scola cuvran els in grond dumber da curs ed amplifitgeschan uschia l’expertisa da la pedagogia speziala. L’entir ciclus da trais onns dal master Stgalim secundar I e scolas da maturitad vegn realisà cumplettamain en il champ scienzas d’educaziun. La cumissiun da renconuschientscha ha ludà l’october en spezial la cumbinaziun gartegiada da teoria e pratica.
In pass impurtant è stà l’utilisaziun dal nov lieu al plaz da la posta che permetta cun sias localitads flexiblas novas situaziuns d’emprender. Gist per quest intent vegnan las localitads era duvradas adina dapli. Ultra da quai è la segunda realisaziun dal CAS Didactica da scola auta vegnida responsada per l’emprima giada cumplettamain da docentas e docents da las scienzas d’educaziun.
Champ
Linguas
Linguas da scola
Las novas structuraziuns dals moduls da la lingua da scola, decididas cun ils plans d’instrucziun 22, èn vegnidas e vegnan realisadas cuntinuadamain. Ils moduls respectivs èn ultra da quai vegnids adattads areguard tema e cuntegn per tuttas trais linguas da scola. Quai porscha a las studentas ed als students da las trais linguas da scola in’orientaziun da la didactica dal rom pli unitara. La nova structuraziun dals moduls da lingua da scola accentuescha ch’emprender è in process constructiv. Il focus da las midadas è perquai stà da resguardar pli fitg las structuras profundas relevantas da l’instrucziun (activaziun cognitiva da las studentas e dals students), l’integraziun da mesiras da sustegn constructivas (p.ex. metodas da feedback) e las interacziuns socialas. Realisà vegn quai entaifer il team da docentas e docents en in svilup communabel e cuntinuant da l’instrucziun.
Linguas estras
La finamira dals moduls da linguas estras è tranter auter la colliaziun tranter teoria e pratica. Las studentas ed ils students duain daventar abels da concepir in’instrucziun da linguas estras communicativa ed orientada a l’acziun sin il stgalim en mira. Questa instrucziun duai satisfar a las pretaisas d’ina instrucziun orientada a las cumpetenzas e s’orientar tenor ils basegns e las pretensiuns effectivas da la pratica. Il project QUATTRO ha purschì la pussaivladad da lavurar communablamain cun persunas d’instrucziun versadas vi da questa finamira. Las docentas ed ils docents involvids han pudì rinforzar la relaziun cun il champ professiunal e las persunas d’instrucziun han pudì sviluppar ina conscienza per ils aspects didactics e teoretics da l’instrucziun da linguas estras. Profità da quai han tut las persunas participadas, surtut las studentas ed ils students ch’èn sin basa da quai preparadas e preparads meglier per la vita professiunala.
Champ
Matematica/Nus
Il champ matematica/NUS cuntegna cun la matematica era l’informatica, ed il rom natira, uman e societad cumpiglia pliras perspectivas.
Durant l’onn da rapport han ils moduls da la didactica da matematica puspè cuntanschì autas valurs da cuntentientscha en las evaluaziuns. Davent dal cumenzament vegn lavurà vi d’ina chapientscha d’emprender co-constructivistica cun perscrutar ed argumentar sco elements impurtants d’ina instrucziun moderna da matematica. Il project parzial matematica dal project MINTo the Mountains ha focussà gist quests aspects d’agir.
Ils moduls d’informatica sa basan sin l’emprender da maniera auto-organisada e sin l’interdisciplinaritad. Las studentas ed ils students emprendan da maniera concreta co ch’ins po emprender d’enconuscher concepts informatics en lingua, matematica, NUS, musica u sport. Uschia mussan omadus moduls ina chapientscha d’emprender orientada vers il futur. Innovaziun datti er en la collavuraziun en projects dal champ da MINT, sco ils i-Camps, l’emna da MINT, la First Lego League u MINTo the Mountains.
Emnas da studi externas en NUS porschan a studentas e students pussaivladads da surpigliar responsabladad en lieus d’emprender ordaifer la scola. Docentas e docents pon contribuir lur expertisa specifica e lavurar a medem temp cun differentas perspectivas en la realisaziun communabla. En ils moduls d’approfundaziun davart la furmaziun per in svilup persistent vegnan tematisads da diversas perspectivas e da maniera interdisciplinara tranter auter ils dretgs umans e la migraziun, il nutriment e la biodiversitad sco era abitadis cun docentas e docents da NUS, da musica e da l’art figurativ.
Champ
Art ed activitads expressivas/
Cun il plan da studis 22 hai dà novaziuns impurtantas en l’instrucziun. Ils moduls d’approfundaziun dals studis da bachelor «A travers il Grischun», «Inscenar la musica» u «Construir spazis da gieu e d’emprender» èn vegnids realisads per l’emprima giada ed han chattà tuts ina resonanza positiva. Er ils novs moduls communabels per art textil e tecnic e per art figurativ èn in’adattaziun directiva en vista a la pratica professiunala da pli tard. Ils moduls concepids sco emnas da studi pussibiliteschan ina occupaziun pli intensiva e promovan la chapientscha per metodas specificas dal rom, per process da pensar artistics e per proceduras creativas. Il modul inizial «Percepir la musica» rinforza la chapientscha per l’atgna efficacitad da las studentas e dals students en vista a lur chapientscha d’instruir e d’emprender.
Il CAS musica ha cumenzà cun success. Quest CAS dat a las participantas ed als participants la pussaivladad da professiunalisar l’atgna instrucziun. Plinavant acquistan els cumpetenzas per realisar projects cun pliras classas e contribueschan uschia a la cultura da la chasa da scola.
Per il champ moviment e sport sa mussa il studi da master Stgalim secundar I sco sfida captivanta en la didactica dal rom. Las studentas ed ils students han gia in studi da sport terminà e cumenzan uschia la scolaziun sin in aut nivel professiunal. Cun il project da perscrutaziun «Emprender dal moviment neurocentric» po la SAP dal Grischun s’integrar sin plaun naziunal en in project impurtant da l’Uffizi federal da sport (UFSPO). La collavuraziun cun la SAP da Lucerna pussibilitescha en quest connex novas vistas sin il champ spezial.
Ulteriurs temas che pudessan interessar Vus
