Prorectorat
Perscrutaziun e svilup
Las lavurs da perscrutaziun che vegnan fatgas a la Scola auta da pedagogia dal Grischun chattan attenziun naziunala ed internaziunala.
Era l’onn passà han las collavuraturas ed ils collavuraturs dal prorectorat perscrutaziun e svilup pudì sa participar cun plirs projects a la furmaziun da persunas d’instrucziun che s’orientescha a la scienza. A bleras persunas èsi reussì da publitgar ils resultats da lur lavurs. Uschia pon ins per exempel leger ils resultats da perscrutaziun che derivan dal prorectorat perscrutaziun e svilup en artitgels specifics da revistas spezialisadas. Las collavuraturas ed ils collavuraturs dal prorectorat han plinavant era preschentà lur projects a congress spezialisads ed han uschia gì la chaschun da discutar davart quels cun lur collegas spezialisads entaifer la cuminanza scientifica. E betg d’emblidar è la concepziun dad ovras d’editurs, en las qualas els mettan a disposiziun enconuschientschas concentradas tematicamain ad in public interessà. Tut quai dat perditga d’ina auta qualitad da lavur, perquai che per regla stattan recensiuns reussidas davos questas contribuziuns. Ma betg be quai mussa la qualitad da las lavurs. Ina caracteristica da qualitad è era ch’i dat in interess considerabel d’autras scienziadas e d’auters scienziads per las activitads da perscrutaziun e da svilup dal prorectorat. Igl è da constatar ch’i dat adina dapli attenziun per l’expertisa da perscrutadras e perscrutaders da la SAP dal Grischun, per exempel sch’els vegnan dumandads da far referats da keynote a conferenzas internaziunalas. Dentant er ils departaments chantunals d’educaziun sa drizzan cun dumondas specificas dal rom a las scienziadas ed als scienziads da furmaziun da la SAP dal Grischun. E betg sco ultim vegnan las perscrutadras ed ils perscrutaders dumandads da far expertisas per revistas spezialisadas resp. per instituziuns renumadas per la promoziun da la perscrutaziun naziunala u internaziunala.
Questa retrospectiva surordinada mussa: primo renvieschan las activitads dal prorectorat perscrutaziun e svilup ad ina profilaziun basada sin la perscrutaziun dals accents strategics da la scola auta. Secundo ha quest svilup dal profil da far essenzialmain cun la concepziun da las professuras e cun il svilup da tut las collavuraturas e collavuraturs, en spezial cun quel da la generaziun giuvna academica. La moda co ch’il mandat da prestaziun vegn realisà en las professuras, è stada en il center da tut ils svilups dal prorectorat a partir da la refurma da las structuras 2021. Perquai para la Scola auta da pedagogia dal Grischun dad esser fitg cumpatibla cun las pretensiuns d’ina furmaziun da persunas d’instrucziun sin il nivel terziar en il champ da la perscrutaziun e dal svilup.
Per quest motiv meritan tut las collavuraturas e tut ils collavuraturs in grond engraziament. Ellas ed els s’occupan mintga di da maniera intensiva e critica dals cuntegns da lur lavur da perscrutaziun e promovan uschia la scienza e la SAP dal Grischun.
Professura
SCIENZAS D’EDUCAZIUN
La professura scienzas d’educaziun ha gì in onn plain terms decisivs impurtants.
Dr. Sog Yee Mok è dapi il schaner 2023 ina commembra preziusa dal team. Sut sia direcziun è vegnì sviluppà en il studi FELMAS in trenament per mammas cun biografia da migraziun per promover l’autoregulaziun da lur uffants da 5-11 onns. Chartas d’exercizi e videos didactics per tudestg, albanais, tirc e portugais èn vegnids elavurads. Ultra da quai èsi reussì a dr. Sog Yee Mok d’acquirir en cooperaziun cun il DP dr. Christian Rüede (PH FHNW) in project dal FN per promover il quintar flexibel en la scola primara (Flex4Kids).
Il studi S-CLEVER+, manà da prof. dr. Francesca Suter, è vegnì terminà l’avrigl cun success ed ha furnì novas enconuschientschas davart la scola en temps da crisa sco la pandemia da COVID-19. En differentas publicaziuns han ins pudì mussar che las scolas che tgiravan gia avant la pandemia ina cultura da parter enconuschientschas e che avevan gia rimnà experientschas cun l’emprender digital, han dumagnà meglier ils dus onns da pandemia.
«University of Teacher Education of the Grisons» – la SAP dal Grischun ha survegnì attenziun sin plaun internaziunal: Las lavurs las pli actualas da la professura èn vegnidas preschentadas la fin da la stad 2023 a Thessaloniki a la renumada Conferenza internaziunala da la European Association of Learning and Instruction (EARLI) e discutadas en la communitad scientifica.
Professura
DIDACTICA DAL ROM INFORMATICA
La professura d’informatica ha elavurà in program da furmaziun supplementara e documents che servan sco manual per il project «robotica en la gliaglioffa». Ils documents en furma d’in program directiv permettan a las scolaras ed als scolars d’elavurar – en in studi autodidactic manà da la persuna d’instrucziun – il programmar en piton cun roboters en differents contexts (musica, RGB-LEDs, avis digitals, motors, sensurs) durant pliras emnas a moda uschè autonoma sco pussaivel. Ils documents èn vegnids examinads cun persunas d’instrucziun e cun scolaras e cun scolars dal stgalim secundar I en il rom da dis da project.
Ils seminaris d’informatica a la SAP dal Grischun èn vegnids elavurads per integrar novas furmas d’emprender e d’instruir. La metoda d’instruir dal Flipped Classroom è vegnida realisada ed evaluada en cumbinaziun cun la metoda dal Blended learning en il semester da primavaira cun las studentas ed ils students dal 2. e 6. semester.
Grazia a las stentas interchantunalas da las informaticras e dals informatichers da las quatter scolas autas da pedagogia, la SAP dal Grischun, la SUPSI, la SAP dal Vallais e la HES-SO han persunas d’instrucziun da l’entira Svizra dastgà sa participar sur Tschuncaisma 2023 al champ da robotica da trais dis ad Airolo. Quest’occurrenza promovida da la rait naziunala da la furmaziun da MINT 2021–2024 ha sveglià grond interess professiunal e medial.
Professura speziala
DIDACTICA DA PLURILINGUITAD INTEGRADA CUN ACCENT SIN IL RUMANTSCH
Il schaner ha cumenzà la lavur vi dal nov med d’instrucziun «Avraportas». Tar quest project da svilup vai per la realisaziun d’in med d’instrucziun – ch’ins po utilisar da maniera analoga u digitala – per rumantsch sco segunda u sco lingua estra per giuvenils e per creschids sin il nivel da cumpetenza A1 dal Rom europeic communabel da referenza per linguas estras. Il med d’instrucziun vegn realisà l’emprim en ils dus idioms ils pli gronds, numnadamain sursilvan e vallader.
Dal schaner fin il settember 2023 èn vegnids adattads u sviluppads da nov 240 items per il «Certificat rumantsch» en collavuraziun cun il post da stab per linguas chantunalas da la SAP dal Grischun. 60 da quels items èn vegnids translatads en tut ils 5 idioms ed en rumantsch grischun, integrads en il tool da test «Check Dein Wissen» e duvrads per examinar las cumpetenzas linguisticas.
L’avust 2023 èn ils novs meds d’instrucziun per l’instrucziun da rumantsch da la 3. classa vegnids publitgads en l’idiom surmiran ed igl è vegnì organisà in’occurrenza d’introducziun.
L’october 2023 han ins pudì lantschar cun success, en collavuraziun cun il prorectorat furmaziun cuntinuada, in ulteriur CAS Autur:a da meds d’instrucziun cun 34 participantas e participants.
Medemamain l’october è vegnida inoltrada al Fond naziunal svizzer (FN) en collavuraziun cun la SAP Turitg ina dumonda per in project da perscrutaziun cun il titel «Meds d’instrucziun rumantschs en il champ da tensiun tranter la purschida e la pratica da diever». En il center dal project da perscrutaziun planisà stat in’analisa empirica dal diever pratic da «Mediomatix» – la retscha da meds d’instrucziun rumantschs ch’è vegnida sviluppada ed introducida da nov – tras las persunas d’instrucziun sco er tras las scolaras e tras ils scolars.
Professura speziala
DIDACTICA DA PLURILINGUITAD INTEGRADA CUN ACCENT SIN IL TALIAN
La professura speziala da talian ha terminà per incumbensa da l’Uffizi per la furmaziun media-superiura in studi davart la situaziun da giuvenils dal Grischun talian ch’absolvan lur scolaziun professiunala en il Grischun tudestg. La gruppa da perscrutaziun ha examinà co che las emprendistas ed ils emprendists, las persunas d’instrucziun da las scolas professiunalas tudestgas e las scoladras ed ils scoladers dals manaschis d’emprendissadi resentan la situaziun e tge sfidas e schanzas che resultan per ils giuvenils. La regenza grischuna ha deducì dal studi differentas mesiras.
En il rom dal project QUATTRO, confinanzià da swissuniversities, ha la professura speziala cun accent sin il talian la finamira da colliar meglier la perscrutaziun e l’instrucziun cun la pratica professiunala. Per quai èn vegnids furmads teams da perscrutadras e perscrutaders/docentas e docents e da persunas d’instrucziun che collavuran en il champ da la furmaziun da scolastas e scolasts e da la perscrutaziun da la didactica dal rom. Docentas e docents da la didactica dal rom talian han en in model da tandem planisà, realisà, evaluà e sviluppà vinavant dus moduls ensemen cun persunas d’instrucziun da la scola primara. En il segund project parzial ha in team da perscrutaziun maschadà, che consista da persunas d’instrucziun da la scola primara e d’ina doctoranda, fatg ina retschertga davart il tema «Cumparegliaziun linguistica sin il stgalim primar» cun agid da la metoda Design-based Research.
Cun «Orbita» vegn realisà in med d’instrucziun da talian per il Grischun talian. L’emprim material d’instrucziun è planisà per la 2. classa sin l’onn da scola 2024/2025.
