Prorectorat
Perscrutaziun e svilup
L’onn passà ha la SAP dal Grischun extendì sias activitads da perscrutaziun, ha cuntanschì impurtants success en connex cun meds finanzials da terzs ed ha rinforzà sia posiziun sco scola auta orientada a la perscrutaziun cun projects innovativs e publicaziuns scientificas.
Dapi bun ventg onns sa stenta la SAP dal Grischun da sviluppar, da sistematisar e da derasar enconuschientschas scientificas en ils champs da la furmaziun da scolastas e scolasts, da la scola e da l’instrucziun. Perquai na duai la perscrutaziun preschentada qua sutvart betg mo vegnir contemplada a moda traversala sulettamain en relaziun cun l’onn da rapport, mabain dar la pussaivladad da situar il svilup da la perscrutaziun a la SAP dal Grischun cun ina perspectiva longitudinala en il decurs dal temp. Sin fundament da questas duas dimensiuns mussan las sequentas explicaziuns da las singulas professuras ch’ellas èn sa specifitgadas vinavant tematicamain e ch’ellas han qua tras sviluppà lur expertisa disciplinara correspundenta. Questa dinamica da svilup è sa profilada anc pli fitg l’onn passà ed ha uschia contribuì fermamain al svilup general da la SAP dal Grischun sco scola auta. Ils numerus meds finanzials externs, obtegnids en proceduras da concurrenza, èn in cler segn che l’orientaziun scientifica basada sin la perscrutaziun da la SAP dal Grischun reussescha sin in aut nivel da qualitad. Era las numerusas dumondas a las perscrutadras ed als perscrutaders da la SAP dal Grischun, per exempel per referats specifics, u ils consentiments per publicaziuns e per contribuziuns a congress, cumprova l’expertisa d’auta qualitad ch’è vegnida sviluppada en il prorectorat. Igl è allegraivel ch’il svilup da la perscrutaziun n’è betg sa limità l’onn passà mo sin las professuras, mabain ch’il svilup è era vegnì promovì entras lavurs da perscrutaziun da docentas e da docents. En l’avegnir pon perquai vegnir realisads trais projects da perscrutaziun concepids da docentas e docents, tuts cun ina finanziaziun suffizienta tras terzs, saja quai tras daners da fundaziuns, tras l’Uffizi federal da sport u tras contribuziuns da retschertga dal program Erasmus+.
Davos tut quests svilups positivs èn persunas cun in’affinitad per la scienza ed in interess per la perscrutaziun. Ellas sa distinguan entras lur lavur instancabla a favur d’in svilup permanent sin tut ils champs specifics da las scolas autas da pedagogia. Intginas dad ellas èn visiblas en las contribuziuns sequentas, per part restan ellas davosvart, ellas èn dentant gist perquai preziusas per la lavur dal mintgadi. A quellas persunas tutga in grond engraziament. Ellas han cleramain rinforzà la SAP dal Grischun l’onn passà en ils champs da la perscrutaziun e dal svilup.
Professura
Scienzas d'educaziun
Durant l’onn da rapport è il team da la professura per scienzas d’educaziun sa focussà sin la communicaziun scientifica e sin l’augment da la visibilitad (inter)naziunala en las scienzas ed en la pratica.
Per la communicaziun scientifica ha il team lavurà intensivamain en la furmaziun e la furmaziun supplementara da persunas d’instrucziun ed ha intermedià en moda pratica las enconuschientschas las pli novas davart ils temas «promoziun da l’emprender autoregulà», «promoziun da l’autoregulaziun tar uffants» sco era «stereotips e spetgas da las persunas d’instrucziun en l’instrucziun». Ultra da quai han ins pudì terminar cun success il project FELMAS (program per promover geniturs cun ina biografia da migraziun per meglierar l’autoregulaziun tar uffants) e publitgar ina tscherna dal material da promoziun per tudestg, portugais, albanais e tirc.
Contribuì a la visibilitad (inter)naziunala da la professura han la nominaziun da dr. Sog Yee Mok per la glista da las perscrutadras distinguidas (AcademiaNet) dal Fond naziunal svizzer (FNS) sco era l’elecziun da prof. dr. Francesca Suter en la suprastanza da la Societad svizra per la perscrutaziun da la furmaziun. Ultra da quai han las duas perscrutadras preschentà ad in public internaziunal emprims resultats da lur metaanalisa davart l’effect da tools digitals sin la prestaziun e sin l’emprender autoregulà.
Professura
Didactica da la matematica
La professura per didactica da la matematica è dapi il 2. quartal en ina fasa da svilup. La perscrutaziun metta l’accent sin dumondas scientificas actualas davart l’instrucziun e l’emprender cun instruments da matematica digitals e davart lieus d’emprender extrascolars da MINT. Ins ha examinà co ch’instruments digitals da matematica sustegnan il process cognitiv dad emprendidras ed emprendiders en ambients d’emprender da MINT e tge pass da svilup che vegnan fatgs tar la genesa instrumentala.
Entaifer quest focus èn era vegnidas tematisadas dumondas davart la reconstrucziun orientada a la didactica. Models da corp geometrics ed elements analitics da trassaziun èn stads temas matematics. En las publicaziuns correspundentas han ins pudì dar impuls per l’instrucziun.
Plinavant èn arranschaments d’emprender en il rom dals lieus d’emprender extrascolars «Schülerforschungszentrum Jena» ed ils «i-Camps» da la SAP dal Grischun stads en il center. Ils concepts basads sin la teoria ston vegnir testads empiricamain. In studi cumparativ (internaziunal) è en elavuraziun. Il project vegn accumpagnà per gronda part da la collavuratura scientifica dr. Parvaneh Babari.
Medemamain vegnan ambients d’emprender innovativs sviluppads: Il collavuratur Michael Dunst ha lavurà vi da materialias da lavur interactivas, digitalas e praticas davart il pensar algoritmic en connex cun il diever da l’ambient da programmaziun «MIT App Inventor 2».
Professura speziala
DIDACTICA DA PLURILINGUITAD INTEGRADA CUN ACCENT SIN IL RUMANTSCH
Per la professura da rumantsch è l’onn 2024 stà in grond success, spezialmain areguard la promoziun da la nova generaziun scientifica. Durant l’onn da rapport èn cumparidas duas dissertaziuns accumpagnadas da la professura. Dunna Jasmine Dorigo ha pudì publitgar sia dissertaziun «Lehr- und Lernmittel für den Sprachunterricht im ladinischen Sprachraum Südtirols» en la renumada retscha «Beiträge zur historischen und systematischen Schulbuch- und Bildungsmedienforschung» da la chasa editura Julius Klinkhardt. Flurina Kaufmann ha mess a disposiziun online sia dissertaziun «Sprachbiographien aus Romanischbünden». In’ulteriura scienziada giuvna terminescha sia dissertaziun sin la fin da l’onn 2025. Il 1. da matg 2024 ha pudì vegnir occupada la primassistenza (postdoc) cun dr. des. Andrin Büchler. Sa basond sin ils projects currents da la professura, sa deditgescha ses project d’abilitaziun a la lingua rumantscha en il champ da tensiun da normaziun e variaziun. Per promover vinavant la generaziun giuvna da scienziadas e scienziads, han ins lavurà il 2024 intensivamain vi da l’inoltraziun d’in project da perscrutaziun tar il Fond naziunal svizzer (FNS) davart il tema diever dals meds d’instrucziun. En il rom da quest project èn previsas ina plazza da postdoc e duas plazzas da doctorat. Quai mussa cleramain che la professura s’etablescha pli e pli sco adressa impurtanta per promover persunal spezialisà sin il champ scientific e che questa finamira vegn er en il futur a star en il center.
Professura speziala
DIDACTICA DA PLURILINGUITAD INTEGRADA CUN ACCENT SIN IL TALIAN
Il Fond naziunal svizzer (FNS) ha concedì il project «MoMIt», ch’è vegnì inoltrà da la professura per didactica da plurilinguitad integrada (DPI) cun accent sin il talian. Il project è situà tranter la perscrutaziun da basa e la perscrutaziun applitgada ed intercurescha las tenutas, las motivaziuns e las emoziuns che vegnan activadas d’emprender, d’instruir e da promover talian sco lingua estra tar persunas ch’emprendan, persunas d’instrucziun e las persunas responsablas per l’educaziun. Ultra da quai duai vegnir determinada la correlaziun tranter quests constructs e las cumpetenzas dal talian che vegnan cuntanschidas a la fin da la scola primara da las persunas ch’emprendan.
Medemamain è vegnì concedì in project ch’è vegnì inoltrà al Center da cumpetenzas per la plurilinguitad. Il project intercurescha co che sbagls linguistics vegnan curregids en l’instrucziun da linguas estras en las quatter regiuns linguisticas da la Svizra. Ils resultats vegnan a furnir enconuschientschas impurtantas concernent la realisaziun dal Plan d’instrucziun 21 ed il diever d’aspects formals da la lingua estra en scola.
Il 2024 è vegnì terminà il project QUATTRO ch’è vegnì confinanzià da swissuniversities. En il rom da quest project èsi vegnì lavurà, cun agid da cooperaziuns en l’instrucziun e perscrutaziun da la didactica, vi da la promoziun dal profil dubel da cumpetenzas resp. vi da la colliaziun da la teoria cun la pratica.
L’avust 2024 han cumenzà las segundas classas primaras dal Grischun talian cun il nov med d’instrucziun da talian «Orbita» ch’è vegnì sviluppà sut la responsabladad da la professura.
Ulteriurs temas che pudessan interessar Vus
