L’onn 2022 è la scolaziun da las magistras e dals magisters adina puspè stada en il focus da la discussiun sociala. Pervi da la mancanza acuta da persunas d’instrucziun per il stgalim primar e secundar en intgins chantuns è vegnida messa en dumonda differentas giadas er la furmaziun da las scolastas e dals scolasts a las scolas autas da pedagogia. Tge che la SAP dal Grischun contribuescha per ch’avunda persunas d’instrucziun cumpetentas possian lavurar en ina scola en il chantun Grischun u en ils chantuns vischins e tge ch’i dovra da la vart da la SAP per cuntanscher questa finamira stat en il center da questa prefaziun.

Qualitad sur tut

En la constituziun federala (art. 19) vegn reglà il dretg sin in’instrucziun fundamentala suffizienta e gratuita. “Suffizient” na manegia en quest connex betg mo la durada, mabain oravant tut era la qualitad da l’instrucziun. Ina cundiziun necessaria, schebain betg unica, per in’instrucziun d’auta qualitad, èn persunas d’instrucziun cumpetentas. La professiun da la persuna d’instrucziun è pretensiusa, multifara e socialmain relevanta. Il champ d’incumbensas da las persunas d’instrucziun va lunsch sur l’intermediaziun da savida. Las persunas d’instrucziun insceneschan pussaivladads d’emprender che promovan il svilup da las cumpetenzas specificas e transversalas da las scolaras e dals scolars, ch’intermedieschan normas e valurs e sustegnan uschia la furmaziun da la persunalitad da persunas giuvnas. Cun lur agir professiunal surpiglian las persunas d’instrucziun responsabladad per la societad. Cun lur lavur concepeschan els noss avegnir. Correspundentamain ha lur professiunalisaziun, che s’extenda davent dal studi fin a l’introducziun en la professiun e la furmaziun supplementara, ina gronda relevanza sociala. Las persunas d’instrucziun èn conscientas da l’impurtanza da lur rolla e da lur funcziun. Passa 80 pertschient da las persunas d’instrucziun restan fidaivlas a lur professiun era tschintg onns suenter la fin da lur studi (cf. UFS 2022). Las discussiuns e las mesiras lantschadas da la politica per eliminar la mancanza da persunas d’instrucziun, sco per exempel l’admissiun senza examen a las scolas autas da pedagogia per maturandas e maturands professiunals, van ensemen u cun ina nivellaziun da las pretensiuns vers engiu u cun ina prolungaziun dal temp da studi. Las cundiziuns d’admissiun a las scolas autas da pedagogia vegnan regladas en la Lescha davart l’agid a las scolas autas e lur coordinaziun (LASA). In’adattaziun da la LASA duvrass temp, in’entrada en vigur fiss realistica il pli baud il cumenzament da l’onn 2025. Las emprimas persunas d’instrucziun vegnissan pia diplomadas il pli baud la stad 2028 tenor la legislaziun adattada. Sche la mancanza da persunas d’instrucziun s’accentuescha vinavant fin lura, na pon ins betg prognostitgar cun segirezza. Sin basa dal scenari da referenza da l’Uffizi federal da statistica (cf. UFS 2022) ston ins dentant partir dal fatg ch’ins po cuvrir en blers chantuns il basegn da persunas d’instrucziun l’onn 2031, quai che vala medemamain era per il chantun Grischun. Correspundentamain dovri soluziuns ch’ins po realisar svelt e ch’èn reversiblas, sco per exempel augmentar ils pensums parzials en cunvegnientscha cun las persunas d’instrucziun respectivas. In’eventuala reducziun da las pretensiuns da qualitad avess consequenzas negativas a moda durabla per ils uffants e giuvenils pertutgads ed avess consequenzas nungiavischadas per il sistem da scola e la finala per l’entira societad ed economia. Nus faschain damai bain da tgirar noss sistem actual, d’enconuscher exactamain las datas ed ils fatgs ch’èn la basa da la mancanza da persunas d’instrucziun (il dumber da scolaras e da scolars, la relaziun d’accumpagnament, il pensum da las persunas d’instrucziun, la fluctuaziun da las persunas d’instrucziun, il dumber da studentas e da students a la SAP) e da prender eventualas mesiras sin quest fundament, da valitar dapli la qualitad da la furmaziun da las scolastas e dals scolasts che la quantitad e da prender per mauns precautamain eventualas adattaziuns.

Svilup ed implementaziun da la structura 22

L’organisaziun da la structura da la SAP dal Grischun è suandada dapi sia fundaziun ina structura da partiziun ed è sa cumponida da la partiziun Furmaziun da basa, da la partiziun Furmaziun da la pratica professiunala, da la partiziun Furmaziun cuntinuada e da la partiziun Perscrutaziun, svilup e servetschs. L’administraziun è vegnida manada u sco post da stab u sco partiziun Finanzas e servetschs. Il svilup da la scola auta, ch’è succedì en connex cun la terziarisaziun “interna” ed ils projects correspundents, ha mussà che l’organisaziun da la structura resortida dals onns da fundaziun n’ha betg satisfatg als basegns actuals u mo pli per part. Per quest motiv ha il cussegl da la SAP dal Grischun formulà la finamira strategica d’analisar l’organisaziun da la structura existenta cun il project “structura 22”, da generar variantas d’optimaziun, da valitar quellas e da realisar la varianta preferida, sche pussaivel senza perdita da temp suenter la decisiun. Las analisas, las cumparegliaziuns cun autras scolas autas e las differentas discussiuns en il cussegl da la scola auta ed en la direcziun da la scola auta han mussà:

• che las partiziuns vertentas vegnan transferidas en prorectorats,
• che la partiziun Furmaziun da la pratica professiunala vegn integrada en il prorectorat furmaziun che sto vegnir stgaffì da nov,
• ch’ils ressorts da perscrutaziun en il prorectorat perscrutaziun e svilup vegnan transferids en professuras,
• ch’ultra da las professuras “didactica da plurilinguitad integrada rumantsch”, “didactica da plurilinguitad integrada talian” ed “informatica e didactica d’informatica” vegn installada ina professura “scienzas d’educaziun”,
• ch’ils servetschs vegnan integrads en il prorectorat furmaziun cuntinuada,
• che la promoziun da MINT e las evaluaziuns vegnan fundadas sco posts spezialisads e ch’ellas vegnan suttamessas al prorectorat furmaziun cuntinuada e servetsch,
• ch’ils differents secturs traversals, sco per exempel il post da stab per las linguas chantunalas, il marketing e la communicaziun, il management da qualitad ed il svilup da la scola auta sco er ils projects academics vegnan resumads en in stab da rectorat e
• e che l’administraziun cun sias partiziuns secretariat, biblioteca, finanzas, informatica, infrastructura e persunal vegn reorganisada.

L’organisaziun da la structura adattada è vegnida introducida e realisada l’onn 2022. Cun questa organisaziun structurala è la SAP dal Grischun preparada bain per cuntanscher sias finamiras strategicas, per ademplir il mandat da prestaziun ed ulteriurs pass da svilup futurs en il rom da la terziarisaziun “interna” resp. dal svilup da la scola auta che progredeschan. Uschia resguarda il cussegl da la scola auta la dinamica e l’effect reciproc tranter la strategia, la structura e la cultura e resguarda il princip, tenor il qual las structuras stoppian suandar la strategia.

Scolaziuns e studis elavurads ed amplifitgads

Perquai ch’igl è ina incumbensa da la SAP dal Grischun da scolar e da perfecziunar persunas d’instrucziun, èn ils studis da bachelor e da master vegnids elavurads e la purschida è vegnida extendida. Ins ha era stgaffì ina purschida multifara da scolaziuns cun certificat (cfr. tema da focus). Cun questa purschida da studi e da furmaziun supplementara repassada ed extendida pledenta la SAP dal Grischun gruppas en mira existentas, sco er ulteriuras gruppas. Il dumber d’annunzias ordvart aut da l’atun 2022 mussa ch’igl è reussì d’etablir e da rinforzar la marca SAP dal Grischun sur ils differents chanals da communicaziun, d’augmentar il radius d’acziun, da render attent numerusas persunas als studis adattads e schlargiads e da las entusiasmar per in studi a la SAP dal Grischun. Ils proxims onns vai tranter auter per consolidar ils studis etablids da nov, per cuntanscher in’auta qualitad concernent ils criteris da finamira da l’evaluaziun (cuntentientscha, acquist da las cumpetenzas e nivel da las cumpetenzas), per applitgar, examinar e per sviluppar eventualmain vinavant la nova procedura per examinar la qualificaziun professiunala. Anc adina èsi da garantir ils connexs necessaris cun la scienza e la perscrutaziun sco era cun la pratica professiunala e d’als amplifitgar en tscherts puncts. Era qua èsi bun da valitar permanentamain las pussaivladads resultantas areguard l’adattaziun e l’amplificaziun dals studis e da las scolaziuns supplementaras e da trair a niz opziuns strategicas che sa dattan.

Infrastructura attractiva da la SAP dal Grischun 2030

Per pudair gudagnar er en l’avegnir persunas adattadas per la professiun da la persuna d’instrucziun resp. persunas d’instrucziun per furmaziuns supplementaras specificas dovri – ultra da resursas finanzialas e persunalas – oravant tut era resursas infrastructuralas e quai en ina dimensiun suffizienta en in lieu adattà per ina SAP. L’infrastructura ha pli e pli ina rolla impurtanta per las scolas autas, d’ina vart areguard l’instrucziun e la perscrutaziun en ils roms e champs relevants per la furmaziun da las scolastas e dals scolasts. Da l’autra vart influenzescha in’infrastructura moderna, che po vegnir cuntanschida svelt cun ils meds da transport publics u ch’è schizunt datiers da la staziun, fermamain l’attractivitad dal lieu d’ina scola auta. En quest senn èsi bun da far conscienziusamain las analisas necessarias en consequenza da la proxima sanaziun da l’infrastructura e d’avair a medem temp er il curaschi da metter en dumonda l’existent sco era da reflectar e d’examinar novas opziuns.

L’uman en il center

En las scolas autas da pedagogia stattan en il focus ils process d’emprender, d’instruir e da sviluppar. Correspundentamain stattan ils umans en il center e quai tant las studentas ed ils students sco era las collavuraturas ed ils collavuraturs. La recrutaziun ed il mantegniment dal persunal han ina prioritad absoluta. La recrutaziun da docentas e da docents en ils roms correspundents, che han in master, in diplom dal stgalim en mira, enconuschientschas da la didactica da la scola auta sco era da las linguas chantunalas necessarias, è da temp en temp ina gronda sfida da la SAP dal Grischun. Per consequenza èsi fitg impurtant per las scolas autas da mantegnair ina gronda attractivitad da las plazzas da lavur. Er il svilup dal persunal a l’intern da la scola auta ch’è accordà als basegns da las collavuraturas e dals collavuraturs, ina salarisaziun ch’è cumparegliabla cun autras scolas autas, sco era la tgira da la cultura da lavur interna, basada sin las valurs, è da gronda impurtanza per las scolas autas. La finamira en il program da la regenza 2021 fin 2024 areguard il posiziunament dal chantun Grischun sco patrun attractiv mussa en la dretga direcziun. Per che quai reusseschia, dovran las scolas autas autonomia, avertadad e resursas ed uschia sa serra il circul puspè cun la prefaziun dal president e sias pretensiuns.